Deze pagina maakt deel uit van de website van het LaoShan Centrum Holland
" Vakantie
met een extra dimensie!
Verstilling en verdieping
Oostenrijk Mallorca Ibiza Duitsland Nederland "
De kunst
jezelf te helen
door Maria Louise Kool
LaoShan Centrum Holland
Als geest, lichaam en ademhaling tot rust kunnen komen en (weer) in een harmonische verbinding met elkaar staan, dan wordt ons denken helder en rustig, ons voelen wordt warm, ons willen kent de juiste richting. In ons dagelijks leven weten we dan op de juiste manier met onszelf en onze omgeving om te gaan. In ons doen en laten nemen we dan de juiste beslissingen. Daarom is het van belang regelmatig een periode voor jezelf of met elkaar te nemen om tot stilstand te komen in de hectische voortgang van het dagelijks leven. Even te "vergeten" , los te komen van alles wat belangrijk is of lijkt, en alleen je eigen diepte, je eigen stilte en rust, je eigen lichaam (weer) waar te nemen. Een rustige geest is diep naar binnen gecentreerd in het lichaam, waarbij het lichaam loslaat en ontspant tot in de diepte van je voeten en de aarde, en de ademhaling tot rust komt in de onderbuik. Een manier om deze gesteldheid te bereiken is Qigong en ZEN.
Levensenergie
Het woord QiGong (dat vaak ook geschreven wordt als Chi Kung ) valt uiteen in twee begrippen: enerzijds is daar het teken Qi, hetgeen vertaald kan worden als " levensenergie" : dat wat stroomt door alles dat leeft en waarin wij één zijn met de gehele natuur, en anderzijds is daar Gong, wat betekent " werk verrichten, gunstig profijt ondervinden door volgehouden oefening" . QiGong is dus het steeds weer oefenen om de levensenergie( het verspreiden van de Qi in het lichaam ) te leren richten zodat we gezond blijven en de harmonie van lichaam en geest intakt kunnen houden. En dat doorstromen van de levensenergie in ons lichaam kan het beste tot stand komen als onze geest leeg is, als wij vrij zijn van het voortdurende den ken van het hoofd en in het voelen van het lichaam kunnen zijn.
Het beoefenen zelf heeft mijns inziens daarom bijzonder veel te maken met Zen. Daarom wil ik graag een heel kort schetsje geven van wat Zen eigenlijk kan zijn.
Zen : Het stille Zitten
Zen is eigenlijk doodgewoon:
het totaal in iets opgaan, je volledig concentreren op wat je
doet, en wel zonder enige gedachte.
Soms gaat dat vanzelf, bijvoorbeeld bij snelle sporten zoals
squashen of badminton, waar geen tijd is om te denken en alleen
ruimte om te doen, om één te worden met de bal, je eigen
lichaamsbeweging, je adem, je medespeler en de zaal/muur. Of bij
cadanssporten zoals (marathon)schaatsen of joggen, waarbij door
de langdurige regelmatige cadans de geest tot rust gebracht wordt,
zoals kinderen dat op een schom mel doen. Je kunt ook totaal
opgaan in handenarbeid en kunstzinnige bezigheden., of genieten
van een wandeling en daarbij al je beslommeringen voor een moment
" vergeten" . Doordat je met iets bezig bent, vergeet
je "per ongeluk" al het andere. Je laat het los en dat
is vaak gezond en prettig!
Je kunt echter ook bewust kiezen voor het
loslaten van je denken en emotionele voelen: dan wordt het een
oefening en een training van de wil en de geest.
Een van dat soort oefeningen heet Za-Zen.
Za-Zen betekent: helemaal opgaan in het zitten. Alleen maar
voelen dat je zit en ademt. Van niets anders meer weet hebben. De
geest is op dat moment " leeg" . Maar doordat onze
geest zo onrustig is en er vele spanningen zijn in het lichaam,
fladderen onze gedachten en gevoelens overal heen en vergt het
veel inspanning, training van de wil en discipline om de aandacht
gedurende de vastgestelde tijd ook daadwerkelijk uitsluitend ( en
iedere keer opnieuw) bij het " voelen dat je zit" te
houden.
QIGONG is zowel Zen als een weg naar Zen
QiGong betekent diep geconcentreerd in het lichaam voelen,
bewegen op het ritme van de ademhaling, de spieren steeds weer
ontspannen en bewust de energiebanen van de organen (meridianen
en acupunctuurpunten) openen.
Dat bewegen in het algemeen harmoniserend is voor lichaam en
geest weet wel iedereen. Dat door bewegen niet alleen spierzwakte
en spierstijfheid verholpen worden is natuurlijk ook bekend. Maar
dat bewegen ook zonder dat we het weten op de
spijsverteringsorganen (en darmen) inwerkt en daar mee op ons
gehele gestel, is iets wat we ons niet altijd realiseren! We
hebben allemaal wel eens ervaren dat bewegen voor lichaam en
geest gezond is: wandelen, fietsen.... je lichaam weer voelen, de
wind door je haren, de zon op je huid.... . Dat doet al goed!
Weer "natuurlijk" zijn! Je knapt er van op!
De ontspanningsleer QiGong, vooral als we het buiten in de frisse
lucht, in een zuivere natuur beoefenen heeft alle facetten van
het sportieve en recreatieve bewegen in zich, maar is daarbij een
meditatieve vorm van bewegen en met extra bijkomende dimensies!
Het ritme van de ademhaling tijdens de bewegingen is daarbij van
groot belang.
Qigong is naast " gewoon"
bewegen een bewust inwerken op het orgaansysteem d.m.v. de
meridianen, de energiebanen in het lichaam. Er wordt gelijk mEt
het zacht maar intensief bewegen van het spier- en
gewrichtstelsel - zeer uitgebreid en bewust aan het harmoniseren
van de organen gewerkt. Evenwichtige orgaan-functies bevorderen
bijvoorbeeld dat emoties tot rust komen, waardoor de geest weer
stiller wordt. Daardoor zal de geest zich weer meer centreren in
het" midden" , daardoor ontspant lichaam en adem weer
meer, hetgeen de geest weer verder tot rust brengt: geest,
lichaam en ademhaling werken voortdurend wederzijds op elkaar in.
We willen weg uit het onrustige denken van het hoofd en terug
naar het voelen van het lichaam. Met een onrustig "hoofd"
kan het lichaam niet ontspannen zijn, kan de adem evenmin rustig
en diep zijn. De organen van het lichaam verliezen hun energie of
worden overactief, waardoor disharmonie ontstaat die zich tot op
ieder niveau kan doorzetten.
Uiteraard bevordert
Qigong dus ook de fysieke gezondheid aanzienlijk!
Als de geest stil is, is het lichaam ontspannen en de ademhaling
rustig: er komt ruimte voor gezondheid.
Een samenspel van stress, werkdruk en emotionele factoren kan
langzamerhand leiden tot een steeds verdergaand proces van
geblokkeerd raken. In een wereld waar weinig tijd en gelegenheid
is om tot stilte en rust te komen, kunnen we ste eds verder van
onszelf vervreemd raken. We worden gedomineerd door gedachten van
"moeten en willen" , door gevoelens van diepe
ontevredenheid en machteloosheid ... .. en zonder dat we het
weten, spannen we ons lichaam meer en meer aan! De nek, schouders
en rug, dat belangrijke doorgangsgebied van de Yangenergie, raken
geblokkeerd, de okselruimte trekken we samen, de taille raakt
verkrampt.... het vóórtdurende denken en zelfs ópgejaagde
denken belast ons lichaam, onze organen en het zenuwstelsel. En
langzamerhand verliezen we onze energietoevoer.
Mét alle druk die we op onszelf uitoefenen en die van buitenaf
op ons uitgeoefend wordt, wordt zo de situatie voor het lichaam
en de geest onhoudbaar. We raken gewoon op.
Wat is QiGong nou eigenlijk?
QiGong als zeer oude (zelf)geneeswijze
is een van de pijlers van de Chinese Geneeskunst. Samen met
acupunctuur, acupressuur en kruidenleer is zij een methode die
door middel van beweging gecombineerd met de ademhaling, het
lichaam nieuwe energie kan geven en de disharmonie weer kan
opheffen.
Tijdens de mooie zachte bewegingen, die alle gewrichten en
spieren intensief maar rustig trainen, gaat de aandacht naar het
ontspannen van het lichaam, en het voelen en bewegen van de
gebieden waar zich belangrijke punten ( acupunctuur ) of banen
bevinden ( meridianen ). Deze punten of banen kunnen zeer
speciaal geactiveerd worden naarmate je meer aan een specifiek
stuk van het functioneren wilt werken. QiGongoefeningen worden
meestal in een vastgestelde volgorde gedaan, dus zelfs als je
alléén beweegt, komt de activering van het energiesysteem
vanzelf tot stand. De oefeningen worden meestal op zachte
poëtische Chinese muziek uitgevoerd of buiten in de natuur bij
het luisteren naar en eenworden met de natuurklanken om je heen.
QiGongvormen
QiGong kent vele vormen en
oefeningen. Er zijn hele stille delen (Jing Gong), waarbij het
lichaam niet beweegt, maar de geestelijke werkzaamheid de
levensenergie in het lichaam geleidt door visualisatie, door de
ademhalingstechnieken.
Maar er zijn ook talloze levendige en sierlijk beweeglijke
oefeningen (Dong Gong) waarbij we het lichaam bewegen, terwijl
van binnen de geest zeer rustig en kalm is. QiGong kent zelfs
krachtig dynamische vormen (bijvoorbeeld " De Draak ontwaakt
" die zeer vitaliserend werken. Soms gaan oefeningen ook nog
gepaard met het luidkeels uitstoten van klank om zodoende"
negatieve" Qi af te voeren.
Een andere bijzondere Qigongvorm met klank is " Het geheime
lied van de Zes Genezende Klanken" , een hele oude oefening
die niet alleen dagelijks voor de gezondheid gedaan werd, maar
ook door de beoefenaars van de vechtkunsten (KungFu en TaiChi)
aangewend werd om een innerlijk evenwicht te bereiken. Vechten
betekent immers niet meer dan " op je stuk staan, weten wat
je wilt, en daar voor gáán, en wel ethisch (menselijk)
verantwoord" hetgeen vaak in de vreedzame oplossing besloten
ligt van rustig uitwijken, de agressie vermijden en dan (al dan
niet) je doel verwezenlijken of een andere richting kiezen.
Daarmee is" vechten" een verdedigingskunst geworden.
Daarvoor moet je helder denken, vrij zijn van emoties (agressie)
en ego-denken, en het belang van zowel jezelf als van het grote
geheel voor ogen kunnen hebben, maar daar ook geheel vrij ( niet-gehecht)
van kunnen zijn. Op onze werkvloer is een en ander ons niet
onbekend!!
De 6 Klanken reguleren de 5 grote Yin/Yangorganen en maken die
organen vrij en harmonisch met elkaar verbonden, in volgorde van
de 5 Elementenleer uit de Chinese Geneeskunst. Deze Klanken
worden heel zacht en harmonisch ontspannen gezongen en kunnen
zowel als bewegende QiGong beoefend worden als ook in het stille
zitten.
De kunst van het Staan
De basisprincipes van QiGong vormen te alle tijden het
uitgangspunt voor iedere oefening: dat geldt voor een nieuw
beginner, maar ook voor iemand die al jaren en jaren QiGong (of
TaiChi) heeft beoefend. Die basis wordt gelegd door de techniek
van de juiste houding ( in het zitten of staan, in het bewegen),
waardoor men zowel ontspannen en leeg is als wakker en waakzaam.
In de natuur vonden de Chinese meesters het beeld van de
kraanvogel die bewegingloos aan de oever van de rivier staat
alsof hij in diepe slaap verzonken is, maar uitermate wakker is
om zijn prooi (de vis) bliksemsnel te grijpen bij het
langszwemmen!
Die eerste houding heet " het lichaam reguleren" en kan
als basisoefening gelden voor het gehele leven (Fang Song Gong):
de geest tot rust brengen en naar binnen keren, inspanningen
loslaten, van binnen naar buiten toe open en ontvankelijk worden,
en diep geaard zijn in de grond onder je voeten. De "gemakkelijkste"
vorm is daarbij het "staan als een boom" ( Zhang Zhuang),
waarbij vermeld moet worden dat alleen het onthóuden van de"
choreografie"gemakkelijk is....
De uitvoering van deze makkelijk te onthouden stand vraagt járen
van oefening.
Er wordt wel gezegd dat leerlingen van de vroegere Chinese
meesters hun eerste jaar doorbrachten met uitsluitend dit "
staan als een boom" , in wezen een staande Zenmeditatie. Het
grote voordeel van deze staande meditatie is dat het lichaam
duidelijk deel uitmaakt van de ervaring: men kan niet uitsluitend
mentaal of spiritueel bezig zijn zoals je dat wel zou kunnen doen
in een liggende of zittende houding. Het ideale functioneren van
het lichaam wordt door het bewust kiezen voor een staande
meditatie "aktief" bevorderd. Het aktieve zit hem dan
uitsluitend in de keuze voor het willen staan! Het staan zelf is
passief.
Er wordt ook wel verteld dat ooit in China een man die in de
gevangenis zat, dagelijks - in zijn kleine donkere cel - alleen
deze stand oefende. Nadat hij vrijgelaten werd, bleek hij een
" meester" te zijn geworden in de TaiChi kunst zonder
enige TaiChi-oefening!
Staan gold in het oude China als een kunst ( nl. leegte) en als
een wetenschap die zeer exact omschreven is. Op vele illustraties
en oude Chinese schilderingen vinden we de verschillende vormen
van staan uitgebeeld zowel voor krijgskunst als voor geneeskunst.
De 5 Elementen
QiGong volgt o.a. de volgorde
van de 5 Elementenleer, de inwerking en samenwerking van de v
erschillende orgaanparen (Yin en Yang) op en met elkaar. Dit
systeem is een pijler voor de Chinese geneeskunde en filosofie.
QiGong zal dus altijd een samenspel zijn van de inwerking van
alle organen op elkaar, maar bijvoorbeeld bij een overbelasting
van het hoofd (het denkwerk, het concentreren, piekeren en tobben)
zullen we in de gehele cirkel der 5 Elementen een zeker accent
leggen op maag/milt en op de nieren. Daar zijn prachtige
oefeningen voor o.a. uit de QiGong der 4 Jaargetijden of uit de
TaiChi Qigong 18 bewegingen. .
Bij een overbelasting van bijvoorbeeld het emotionele leven (rouwverwerking)
zal de voorkeur ook uitgaan naar de mooie sequens "QiGong
voor het Hart" en zullen we de longen extra aandacht geven,
de lever tot rust brengen. Bij burned out bijvoorbeeld is - naast
ernstige overbelasting - ook meestal sprake van emotionele
factoren, zoals verlies van idealen en teleurstellingen ( een
zekere mate van rouw) of relationele problemen (woede en verdriet).
Rouw- en verliesverwerking is dus een onderdeel van de algemene
therapie, en zéker zinvol bij burned out.
Zo kun en moet je met Qigong heel algemeen op het gestel inwerken,
maar ook wat specifiekere accenten leggen.
Chinese arts
De arts is de enige persoon die specifieke (medische) QiGong mag en kan voorschrijven. Daarbij worden organen apart behandeld, energie toegevoegd of juist afgevoerd, waarmee zeer gericht in het lichaam gewerkt wordt. Bij ondeskundige toepassing van deze specifieke oefeningen kan dus ook schade toegebracht worden i.p .v. profijt! In het " normale" QiGongonderwijs zal dus door de leraar meestal naar een (Chinese) arts worden doorverwezen bij zeer gerichte verzoeken om symptomenbehandeling. In de QiGongles zal echter algemeen aan het welbevinden en doorstromen van de energ ie worden gewerkt zodat de zelfregulerende kracht van de mens vrij kan komen.
Dus waar leidt het toe?
Als wij innerlijk in rust zijn,
in het midden gecentreerd en vanuit de diepte in
ons en de warmte achter ons in contact met
onszelf en onze geestelijke en lichamelijke grenzen, als we
doorstromen in energie, dan leven we evenwichtig. Dat maakt de
weg naar gezondheid weer vrij. We zorgen goed voor onszelf en we
kunnen ook ondersteunend voor anderen zijn in de bezigheden die
we gezamenlijk hebben. Wij weten wat we willen (of moeten) en
hebben oog voor grenzen van anderen en van onszelf. Dan kan er
een positieve uitwisseling met degenen naast ons ontstaan. Er
ontstaat weer harmonie tussen en in onszelf en met onze omgeving.
Wij zijn dan vanuit ons centrum helder en open rondom in ons
handelen in de wereld.
Vanuit een nieuw uitgangspunt kunnen we (weer gaan) meedraaien in
die wereld.
Kloosterweken en stille kloosterweekends en stilte-midweken (zwijgen)
Het LaoShan Centrum Holland biedt jaarlijks een uitgebreid programma aan van speciale gezondheidsreizen met QiGong en Meditatie in mooi gelegen en ons inspirerende kloosters op Ibiza (mei), in Schwarzwald (aug) en in Oostenrijk (juli). In Nederland zijn er regelmatig stille rustige weekends en stiltemidweken Qigong en Meditatie in het bezinningshuis van Klooster Denekamp (Twente), in Klooster Loreto te Lievelde (Gelderland) en in het Arnold Janssenklooster te Wahlwiller ( Zuid Limburg). Spirituele ontwikkeling, ontmoeting in je stilte, stilte-wandelen, natuurbeleven en rust zoeken, zijn naast Qigong en Meditatie belangrijke componenten van de weken en weekends.
Ervaringen van deelnemers:
Mijn ervaring met QiGong tijdens een burnout - Marianne Oosterbroek
Vorig jaar heb ik een seizoen de QiGonglessen van Maria-Louise gevolgd. Ik heb dat destijds als zeer ontspannend ervaren. Door omstandigheden kwam het er niet van om in september weer mee te draaien.
Sinds begin december ben ik
thuis: opgebrand, hyperventilatie, moe, prikkelbaar, slecht
slapen, geen concentratie en wat ik zelf het ergste vind: het
voelt alsof ik geen controle meer over mezelf heb.
Ik kreeg de kans om nog 3 lessen QiGong bij het Laoshancentrum
mee te draaien en dat wilde ik erg graag.
Tijdens de eerste les vond ik
de bewegingen erg ontspannend om te doen. Het kostte me wel veel
moeite om op mijn ademhaling te letten. Toen ik er zo bewust mee
bezig was besefte ik eigenlijk pas hoe oppervlakkig en schokkend
mijn zuurstof werd aangevuld.
Aan het eind van de les had ik een heel apart gevoel dat ik het
beste kan omschrijven als: "ik voelde mij weer als één
geheel". De rest van de dag voelde ik me rustiger dan de
periode daarvoor, dichter bij mijn eigen ik.
Een week later de tweede les.....na
een aantal bewegingen gingen we ons losschudden. Een heerlijk
gevoel, maar ik merkte al meteen waar mijn "probleem"
zat: hoofd en schouders zaten als een blokje op de rest van mijn
lijf. Mijn schouders waren gevoelig ( "ik heb ook veel op
mijn schouders op dit moment" ).
Wat ik wel erg fijn vond was dat mijn ademhaling soepeler ging,
minder schokkerig.
Er was ook een oefening waarbij werd gezegd "in je eigen
centrum blijven" . Nou dat ging dus heel moeilijk voor mij,
ik was er steeds uit. Precies zoals het de laatste jaren al met
me ging, steeds buiten mezelf rennen. Ik vond het een hele
ervaring dat dat er zo uitkwam.
Voor mezelf heb ik gemerkt dat
ik rustiger wordt van QiGong en dat ik dichter bij mezelf kan
komen. Ik let nu meer op mijn ademhaling en eenvoudige oefeningen
doe ik thuis, in ieder geval om de hyperventilatie tegen te gaan.
Ik ga zeer zeker in september verder met de lessen, jammer dat er
een paar maanden tussen zitten.
Marianne Oosterbroek Zutphen
15 april 2002
Stresspreventie door Qigong - Peter van Rosmalen
Afgelopen zomer heb ik deelgenomen aan een week Qigong te Obervellach in Oostenrijk nadat ik een proefles Qigong had bijgewoond bij Gerhard Kustrung (noot: LaoShan Centrum Holland) in Apeldoorn. De manier waarop ik in aanraking kwam met Qigong was eigenlijk toevallig. Ik was op zoek naar "iets " wat mij innerlijke rust kon geven en iets waarbij ik kon bewegen. Ik wilde immers ook wat aan mijn conditie doen, in de wetenschap dat een gezonde geest in een gezond lichaam huist. Aangezien ik best een job heb met een hoog stressgehalte ben ik mij er terdege van bewust dat ik af en toe gas terug moet nemen. Ik had al diverse workshops, meditatievormen geprobeerd en "het" niet gevonden. Ik realiseer mij dat dit aan mij ligt omdat er namelijk veel mensen zijn die er ongetwijfeld wel hun rustpunt vinden. Na een zoektocht op het web kwam ik op de site van het LaoShan Centrum terecht met iets over Qigong. Nooit van gehoord en nieuwsgierig als ik ben de informatie gelezen en de belangstelling was gewekt. Vol verwachting maar ook met een gevoel van zou dit "het " zijn vol goede moed begonnen aan de proefles. Na 10 minuten was ik om.
De sfeer en de wijze waarop
Qigong je pakt is fenomenaal.
Zonder enige oefening was ik in staat grotendeels mee te doen en
wat heel belangrijk was te voelen wat Qigong met je doet. Ik
ervaarde dat mijn gespannen gevoel van mij afviel en dat de
ogenschijnlijk langzame doelloze bewegingen "iets" met
je doen. Juist dit "iets" was wat ik zocht. Ik merkte
dat de combinatie van "bewegend mediteren" de vorm was
om bewust aan je gezonde geest te werken en dat het op een
onverklaarbare wijze ook een gunstige uitwerking heeft op je
mentale gesteldheid. Verbaasd constateerde ik dat Qigong zowel
rustgevend en relativerend werkt. Een collega van mij die tegen
de burn out aanleunde en dus de waarschuwingen van zijn lichaam
negeerde heb ik Qigong geadviseerd en mijn ervaringen met hem
gedeeld. Hij deed wat lacherig en refereerde aan al die chinezen
die in de buitenlucht ogenschijnlijk een soort slowmotion dansje
uitvoeren. Onlangs heb ik hem nog gesproken toen hij bij de
haptonoom vandaan kwam. Van hem had hij het advies gekregen om
eens iets met Qigong te doen: dit was namelijk een prima middel
om de burn out te bestrijden. In de wetenschap dat toeval niet
bestaat heb ik hem nog veel geluk gewenst.
Peter van Rosmalen Amsterdam
18 april 2002